نشست عـلـمی
حیات علمی و فرهنگی علامه طباطبایی (ره)
...
علامه در سن 5 سالگی مادرش را از دست داده و در 9 سالگی پدرش را از دست می دهد و تحت سرپرستی دایی قرار می گیرد، ایشان برای تحصیل علوم اسلامی عازم نجف اشرف می شود، و با مشکلات عدیده ای در این راه روبرو میگردد از جمله اینکه تمام فرزندان ایشان به محض تولد از دنیا می روند تا اینکه در ملاقات با مرحوم قاضی، ایشان مژده تولد فرزند پسری را می دهد و سفارش می کند که او را عبدالباقی نام نهند، پس از پرسش مادر علامه در 
مورد اقداماتش در حیطه قرآن کریم در عالم خواب، علامه به تألیف تفسیر شریف المیزان می پردازد که در حدود 20 سال تألیف تفسیر المیزان در 20 جلد به پایان می رسد.
استاد سبحانی در ادامه اشاره کرد: علامه برای خانواده اهمیت زیادی قایل بودند، این مفسّر بزرگ قرن معاصر، همیشه تاکید بر مراقبه و محاسبه در اعمال داشته اند، به طوری که در اواخر عمرشان می فرمودند: مراقبه مراقبه ... .
عضو هیأت علمی دانشگاه افزود: با توجه به ویژگی تفسیر المیزان در بهره گیری از قاعده سیاق در تفسیر قرآن کریم، علامه آنها را با توجه به سیاق تفسیر کرده اند، اولین مورد آیه سوره زمر است که خداوند می فرماید: قُلْ یَا عِبَادِیَ الَّذِینَ أَسْرَفُوا عَلَى أَنْفُسِهِمْ...، در این آیه بر خلاف خیلی از مفسرین، علامه عبادی را به مشرکین اختصاص می دهد و می فرماید اضافه ی به عباد به مشرکین برمیگردد و اینکه خداوند همه شان را می بخشد، البته برای بخشش گناهان دو شرط شفاعت و توبه لازم است، گناه شرک با شفاعت پذیرفته نیست چنانکه در سوره نساء اشاره شده است، اما تمامی گناهان حتی شرک مشرکین با توبه پذیرفته می شود.
وی در ادامه به آیه70 سوره فرقان اشاره کردند که علامه طباطبایی در ذیل آیه شریفه به بخشش گناهان و اینکه با توبه واقعی ماهیت اعمال سیّئه به حسنه تبدیل می شود و چون ماهیت عمل تغییر می کند، تمامی اعمال زشت و قبیح خود را عمل حسنه و خوب می بیند، یعنی توبه کیمیاگری می کند.
دکتر سبحانی در پایان صحبت ها، ضمن نقل روایتی از امام صادق علیه السلام و اشاره به فضیلت عمل مدافعین حرم و حافظان از مرزهای کشور اسلامی،اذعان داشت: امام صادق (ع) می فرماید علمای شیعه ما مرزدارانی هستند که در مقابل عوامل شیطان ایستادند و نمی گذارند شیطان و اعوان و انصار شیطان به شیعیان آسیب برسانند، اگر مرزداران ما در مرز ایستاده اند که از مرزهای اسلام محافظت کنند مثال این روایت هستند، علمای شیعه نیز مواظبند شیطان و عوامل آن بر شیعه تسلط پیدا نکنند. علامه طباطبایی به عنوان برجسته ترین عالم جهان اسلام بیش از 70 جلد کتاب و رساله به یادگار گذاشته اند و به حق رحلت ایشان ضایعه ای بزرگ برای جهان اسلام بود، انشاء الله که شما دانشجویان در ادامه راه این بزرگان قدم بردارید و فرهنگ اهل بیت عصمت و طهارت را در جامعه اشاعه دهید.
در ادامه این نشست، دکتر بهمن هادیلو عضو هیأت علمی دانشکده به بررسی جایگاه علوم بلاغی در نزد علامه و تفسیر المیزان پرداخته و اشاره کرد: برای تفسیر قرآن و برداشت صحیح از آیات شریفه نیازمند آگاهی در حوزه علوم بلاغی هستیم، نظر علامه راجع به بلاغت این است که بلاغت از وجوه اعجازی قرآن کریم است، به طور ساده علوم بلاغی وسیله ایست که زیبایی متن را از نازیبایی آن مشخص می کند.
دکتر هادیلو هدف از موضوع بحث را بررسی میزان و کیفیت علم بلاغت در تفسیر المیزان دانست و به دیدگاههای خاص مرحوم علامه طباطبایی نسبت به برخی از اسالیب بلاغی اشاره نمود، از جمله اینکه از نظر علامه علم بدیع صرفا برای زیبا سازی متن نیست بلکه علاوه بر آن دارای نکات و لطایفی است که در تفسیر المیزان نقش اساسی دارد. دکتر هادیلو در ادامه افزود: علامه از علوم معانی، بیان و بدیع در تفسیر اعجاز الهی و جوابگویی به شبهات و تبیین مباحث فقهی استفاده های شایانی نموده اند، از جمله اثبات عصمت پیامبر (ص) با استفاده از صنعت اطلاق، یا رفع توهّم جسمانیت خداوند در آیه 64 سوره مائده با استفاده از صنعت مشاکله و نظایر اینها که به وفور در تفسیر المیزان به چشم می خورد.
همچنین در بخش پایانی این نشست، دکتر داوری عضو هیأت علمی دانشکده ضمن جمع بندی مباحث مطرح شده و پاسخ به سوالات دانشجویان، تأثیر پذیری از اخلاق علامه را برای جاری ساختن در زندگی بسیار مفید دانست.
دکتر داوری ضمن معرفی کتاب شمس الوحی تبریزی، تألیف آیت الله جوادی آملی در بیان سیره علمی علامه طباطبایی، علامه شناسی را نیازمند سالها مطالعه دانست، همچنین
با معرفی تفسیر البیان فی موافقه الحدیث و القرآن به عنوان اولین تفسیر علامه طباطبایی افزود: علامه در این تفسیر به شیوه روایی به تفسیر آیات قرآن پرداخته است ولی آن را ناتمام گذاشته و به صورت کامل تفسیر المیزان را تدوین نموده اند.
دکتر داوری دلایل موفقیت علامه طباطبایی را علاوه بر مسائل معنوی نظیر حب اهل بیت علیهم السلام و نماز شب در پشتکار و اخلاص و احترام به قرآن دانسته و مواردی را از سخنان علما در این زمینه نقل کرد.
وی در خصوص پشتکار علامه بیان کرد: از آیت الله سبحانی نقل است که جمعه های علامه، رنگ بقیه ایام هفته را داشت و شب های او به سان نیمروز روشن از تحصیل و تحقیق و تألیف و... بود، تنها روز عاشورا را تعطیل می کرد، آن هم به تحصیل عشق و تألیف شوق حسینی مشغول بود. از گفتگوهای بی فایده، شب نشینی های پوچ و رفت و آمدهای بی ثمر دوری می کرد و با تمام وجود از کف دادن فرصت را لطمه می دانست.
استاد داوری در پایان، دانشجویان را به مطالعه تفسیر المیزان تشویق و افزود: هر آیه ای را که در کلاس درس مورد بحث قرار می گیرد در تفسیر المیزان مطالعه کنید تا بر غنای علمی شما افزوده شود.
